Yabancı devlet vatandaşlığının izinsiz kazanılmasının Türk vatandaşlığına etkisi

Yabancı bir devletin vatandaşlığını Türkiye Cumhuriyeti devletinden izin almadan, Türk makamlarına bilgi vermeden kazanmak, Türk vatandaşlığının kaybına yol açar mı? Bu yazıda bu soruyu kısaca cevaplamak istiyorum.

Örneğin Amerika Birleşik Devletleri’nde gerekli şartları sağlayarak, vatandaşlık sınavını başarıyla geçerek ve yemin işlemini de tamamlayarak Amerikan vatandaşlığı kazanan bir kişi, Türk vatandaşlığını kaybeder mi?

Yürürlükten kaldırılan 403 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu’nun 25. maddesi, izin almaksızın kendi istekleriyle yabancı bir devlet vatandaşlığını kazananların Bakanlar Kurulu kararıyla vatandaşlıktan çıkarılabileceğini düzenlemekteydi:

403 sayılı mülga Kanun, madde 25:

Aşağıdaki kişilerin Türk vatandaşlığını kaybettiklerine Bakanlar Kurulu tarafından karar verilebilir.

a) İzin almaksızın kendi istekleriyle yabancı bir Devlet vatandaşlığını kazananlar,

Bu hüküm artık yürürlükte değildir. Günümüzde yürürlükte olan 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu’na göre izin almaksızın başka bir devletin vatandaşlığını kazanmak vatandaşlığın kaybı sebebi değildir; aksine, herhangi bir yabancı devlet vatandaşlığını kazanan kişilerin buna ilişkin belgeleri ibraz etmeleri ve kayden aynı kişi olduklarının tespiti halinde nüfus kayıtlarına bununla ilgili açıklama yapılacağı öngörülmüştür:

5901 sayılı Kanun, madde 44:

(1) Herhangi bir nedenle yabancı bir devlet vatandaşlığını kazanan kişilerin, bu durumlarına ilişkin belgeleri ibraz etmeleri ve yapılacak inceleme sonucunda kayden aynı kişiler olduklarının tespiti halinde, nüfus aile kütüklerindeki kayıtlarına çok vatandaşlığa sahip olduklarına dair açıklama yapılır.

Bu hüküm, Türk vatandaşlığının yanı sıra başka bir devlet vatandaşlığını kazanmanın, başka bir deyişle çifte vatandaşlığın, vatandaşlığın kaybını gerektiren bir sebep olmak şöyle dursun, hukuka uygun ve meşru bir statü olduğunu ortaya koymaktadır.

Sorunun cevabına gelirsek; yabancı devlet vatandaşlığını, örneğin Amerikan vatandaşlığını Türk makamlarından izin almadan ya da onlara bilgi vermeden kazanan kişi, Türk vatandaşlığını yitirmez.

Örgüte üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işleme hükümleri iptal edildi

Anayasa Mahkemesi 2024/189 sayılı kararı ile “Örgüte üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işleyen” kişilerin cezalandırılmasına ilişkin Türk Ceza Kanunu’nun 220. maddesinin altıncı ve 314. maddenin üçüncü fıkralarını iptal etti. Karar, 9 Ocak 2025 tarihli Resmi Gazete’de yayımlandı ve yayımından altı ay sonra yürürlüğe girecek.

İptal edilen hükümler:

Suç işlemek amacıyla örgüt kurma
Madde 220
(6) Örgüte üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işleyen kişi, ayrıca iki yıl altı aydan altı yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. İşlenen suçun niteliğine göre verilecek ceza yarısına kadar indirilebilir. Bu fıkra hükmü sadece silahlı örgütler hakkında uygulanır.

Silâhlı örgüt
Madde 314
(3) Örgüte üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işleyen kişi, ayrıca beş yıldan on yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. İşlenen suçun niteliğine göre verilecek ceza yarısına kadar indirilebilir.

Anayasa Mahkemesi iptal gerekçesinde suçta ve cezada kanunilik ilkesine atıf yapmıştır.

Karar metni için tıklayınız.

Yeşil Kart Sahipleri İçin ABD Vatandaşlığı Sürecinde Önemli Kolaylık

ABD’de kalıcı oturum hakkına (yeşil kart) sahip kişilerin vatandaşlık başvurularının değerlendirilmesi sürecinde önemli bir değişiklik yapıldı. Önceki uygulamalarda, vatandaşlık başvurularında yeşil kart sahiplerinin ABD’ye yaptıkları her girişin hukuki durumu ayrıntılı olarak inceleniyordu. Örneğin, tatil ya da başka bir sebeple yurt dışına çıkan ve dönüşte kabul edilebilirlik ölçütleri bakımından sınırda sorun yaşayan yeşil kartlıların vatandaşlık başvuruları reddedilebiliyordu. Bu kişilerin sınırdan ülkeye girebilmiş olmaları redde engel teşkil etmiyordu.

Ancak, Federal bir mahkemenin Azumah v. USCIS davasında verdiği karar ve USCIS’in bu karar doğrultusunda yayımladığı PA-2024-28 sayılı ve 14 Kasım 2024 tarihli duyuru ile bu süreç daha net bir hale getirildi. Kalıcı oturma hakkı (yeşil kart) statüsü, göçmen vizesiyle ABD’ye ilk giriş veya ABD içinde bir statü değişikliği yoluyla elde edilmiş olabilir. Artık vatandaşlık başvurularında yalnızca bu statünün başlangıçta nasıl kazanıldığı incelenecek. Kişinin ABD’ye sonraki girişlerinde karşılaştığı, yukarıda sözü edilen durumlar dikkate alınmayacak.

Bu düzenleme, yeşil kart sahiplerinin vatandaşlık sürecini daha öngörülebilir bir hale getiriyor. Özellikle, yurt dışı seyahatlerinden dönerken girişte çeşitli nedenlerle sorun yaşamış kişiler için bu düzenleme önemli bir kolaylık sağlıyor.

Düzenleme, yayımı ile birlikte hemen yürürlüğe girdi ve henüz sonuçlanmamış ya da bundan sonra yapılacak başvurularda uygulanacak.

ABD veya Türkiye’ye yönelik göçmenlik süreçleriyle ilgili en güncel gelişmelerden haberdar olmak için sitemizi ve sosyal medya hesaplarımızı takip edebilirsiniz.