Türk Borçlar Kanunu’nun ertelenen hükümleri

Yeni Türk Borçlar Kanunu’nun kira sözleşmelerine ilişkin bazı hükümlerinin yürürlük tarihi ertelenmişti.

Hangi hükümler ertelenmişti?

• Kira ilişkisinin devri (m. 323)
• Kiralananın sözleşmenin bitiminden önce geri verilmesi (m. 325)
• Önemli sebep nedeniyle olağanüstü fesih (m. 331)
• Bağlantılı sözleşme (m. 340)
• Kiracının güvence (depozito) vermesi (m. 342)
• Kira bedeli dışında kiracı aleyhine değişiklik yasağı (m. 343)
• Kira artışlarına ilişkin hüküm (m. 344)
• Kiracı aleyhine olan muacceliyet şartı, cezai şart gibi bazı hükümlerin geçersizliği (m. 346)
• Dava sebeplerinin sınırlılığı (m. 354)

Hangi kira sözleşmeleri için erteleme söz konusu?

Erteleme, sadece kiracının Türk Ticaret Kanununda tacir olarak sayılan kişiler ile özel hukuk ve kamu hukuku tüzel kişileri olduğu işyeri kiraları için geçerli. Diğer kira sözleşmeleri için erteleme söz konusu değil.

Ne kadar süreyle ertelendi?

8 yıl.

Erteleme ne zaman bitiyor?

Çoğu durumda 1 Temmuz 2020 tarihinde… Neden “çoğu durumda” diye düşünüyorsanız yazının devamını okuyunuz.

Bu hükümlerin yürürlüğe girmesini erteleyen torba yasaları ve onların yürürlük tarihlerini incelediğimizde, uygulamada gözden kaçması muhtemel, az sayıda olayda da olsa önem taşıyabilecek bazı ayrıntılar bulunuyor.

Türk Borçlar Kanununu  bazı hükümlerini erteleyen ilk yasa, 6217 sayılı torba kanundu. Bu kanunun ilgili hükmü şu idi:

KANUN NO: 6217 YARGI HİZMETLERİNİN HIZLANDIRILMASI AMACIYLA BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN Kabul Tarihi: 31 Mart 2011 Resmi Gazete ile Neşir ve İlânı: 14 Nisan 2011 – Sayı: 27905

GEÇİCİ MADDE 2 – Kiracının Türk Ticaret Kanununda tacir olarak sayılan kişiler ile özel hukuk ve kamu hukuku tüzel kişileri olduğu işyeri kiralarında, 11/1/2011 tarihli ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun 322, 324, 330, 339, 341, 342, 343, 345, 346 ve 353 üncü maddeleri 1/7/2012 tarihinden itibaren 5 yıl süreyle uygulanmaz. Bu halde, kira sözleşmelerinde bu maddelerde belirtilmiş olan konulara ilişkin olarak sözleşme serbestisi gereği kira sözleşmesi hükümleri tatbik olunur.

MADDE 32 – Bu Kanunun 14 üncü ve 19 uncu maddeleri 1/10/2011 tarihinde, diğer maddeleri yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Bu madde daha sonra aşağıdaki şekilde değişti:

KANUN NO: 6353 BAZI KANUN VE KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMELERDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN Kabul Tarihi: 4 Temmuz 2012 Resmi Gazete ile Neşir ve İlânı: 12 Temmuz 2012 – Sayı: 28351

MADDE 53 – 31/3/2011 tarihli ve 6217 sayılı Yargı Hizmetlerinin Hızlandırılması Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun geçici 2 nci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“GEÇİCİ MADDE 2 – Kiracının Türk Ticaret Kanununda tacir olarak sayılan kişiler ile özel hukuk ve kamu hukuku tüzel kişileri olduğu işyeri kiralarında, 11/1/2011 tarihli ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun 323, 325, 331, 340, 342, 343, 344, 346 ve 354 üncü maddeleri 1/7/2012 tarihinden itibaren 8 yıl süreyle uygulanmaz. Bu halde, kira sözleşmelerinde bu maddelerde belirtilmiş olan konulara ilişkin olarak sözleşme serbestisi gereği kira sözleşmesi hükümleri tatbik olunur. Kira sözleşmelerinde hüküm olmayan hallerde mülga Borçlar Kanunu hükümleri uygulanır.”

MADDE 89 – Bu Kanunun 43 üncü maddesi 1/1/2013 tarihinde, diğer maddeleri yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Ve Borçlar Yasası, yürürlükle ilgili şu hükmü getirmişti:

Türk Borçlar Kanunu MADDE 648- Bu Kanun 1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe girer.

SONUÇ:

Yukarıdaki hükümleri birlikte değerlendirdiğimizde, TBK’nın yürürlüğe girdiği 1 Temmuz 2012 tarihi ile, 6353 sayılı Yasa’nın yürürlüğe girdiği 12 Temmuz 2012 arasındaki günlerde, 6217 sayılı Yasa’nın Geçici 2. maddesinin yürürlükte olduğu sonucu çıkarılabilir.

Bu tarihler arasında gerçekleşmiş işlemler bakımından dikkat etmek gerekecek önemli bir ayrıntı bu…

Her iki torba yasadaki ertelenen madde numaralarının farklı olduğuna da dikkat etmek gerekiyor.

Bu tarihlerde gerçekleşmiş işlemlerin yargılamaya konu olması durumunda, yürürlükle ilgili olarak çok ilginç hukuki tartışmalar yaşanması muhtemeldir.